Amsterdam-Noir- Alleen als het kabinet erin slaagt om aan het gegraai een eind te maken, zal het geloofwaardig zijn wanneer het crisisoffers van gewone burgers verlangt.

“Een vast hoofdargument luidt dat de managermarkt supersalarissen vergt, omdat je anders geen goede krijgt. Goede bankiers en bestuurders: hadden we die dan?
”

‘Zoo groot is de verwaandheid van veelen uwer Stadsgenooten, dat zij met onuitspreekelijk genoegen in hun leven ruim vierduizend uuren in een wagen hossen, honderdtwintig duizend Gulden toe geeven, en nog daarenboven hunnen kinderen ijdelheid en verderfelijke grootsheid inboesemen.’

Aan de woordkeus moge meteen te merken zijn dat we niet met hedendaagse twittertaal te maken hebben, voor het overige is de aanklacht over inhalige eigenwaan van de elite die de Groningse hoogleraar Petrus Camper in 1766 per pamflet de wereld inslingerde, nog zeer actueel.

Een handvol lieden die in de effectenhandel stinkend rijk zijn geworden ‘en van alles meer willen’, zo Camper, heeft aan de noden van anderen geen boodschap meer. ‘Hoe wilt gij, dat eene Mevrouwe, die nimmer dan in een Koets de Straaten door rolt eene denkbeeld hebben van Armoede?’

Voor wie vandaag de krant opslaat, spat vanaf de pagina’s dezelfde arrogantie der grootverdieners tegemoet. Wij zijn zo bijzonder, wij staan boven de rest. Wij hebben bij Vestia zo’n verantwoordelijke functie, dat rechtvaardigt vijfmaal het inkomen van de minister-president. Een beetje inschikken? Wij? De groeten uit de Andere Wereld van Rijkistan!

Neem Capgemini-baas Jeroen Versteeg, die de helft van zijn personeel voor onrendabel verklaart, maar geen antwoord wil geven op de vraag, hoeveel hijzélf gaat inleveren – vermoedelijk kan hij op een forse bonus rekenen als hij duizenden werknemers bij het grootafval heeft gedumpt.

De Franse fabrikant Bernard Arnault die Belg wil worden om de belasting te ontduiken. Daar bleek men in België gelukkig niet van gediend. Voor naturalisatie moet men zich verdienstelijk hebben gemaakt. Belastingontduiking elders achtte premier Di Rupo geen verdienste.

Obelix
Of neem onze ook op belastingvlucht geslagen superheld Obelix. Wat Julius Caesar niet lukte, daarin is François Hollande geslaagd. Depardieu klaagde dat hij in zijn leven al honderdvijftig miljoen aan de fiscus heeft afgedragen. Dat betekent dat hijzelf een veelvoud daarvan heeft overgehouden – met dank aan de forse staatssubsidiëring van de Franse filmindustrie.

Extra wrang: Depardieu heeft ooit in Bertolucci’s Novecento een communistische boerenzoon gespeeld, een andere keer Danton, en in een verfilming van Les Miserables van Victor Hugo Jean Valjean, die voor het stelen van een brood voor twintig jaar in een strafkamp belandde. Van Hugo’s morele aanklacht tegen het verpauperde negentiende-eeuwse Frankrijk met zijn schrijnende armoede en zelfzuchtige bovenklasse, uitmondend in de revolutie van 1848, heeft hij even weinig begrepen als ‘communistische’ partijbonzen in China die zich schaamteloos zelf verrijken.

Voor Depardieu betekende zijn rol inhoudelijk dus niets, was het slechts een manier om rijk te worden – een belediging van Hugo, wiens opus magnum uit een diepgeworteld rechtvaardigheidsbesef voortgekomen was.

Om zijn miljoenen te redden, heeft de acteur zich nu in de armen van Poetins ooit ‘communistische’ miljonairsmaffia gestort – Rusland, zo verklaarde hij, is een ‘grootse democratie’. Obelix’ nieuwe huis staat in de superdemocratische deelrepubliek Mordovië waar zich het strafkamp van de Pussy Riot-zangeressen bevindt. Je zou er bijna alsnog communist van worden.

Oud-Nederlandse ingetogenheid
Maar het houdt niet halt bij de Nederlandse grens. Vorige week overleed op 107-jarige de oudste man van Nederland, de inkeurige CHU-politicus Gerard Helders, ooit minister in het vierde kabinet-Drees – thans de icoon van oud-Nederlandse ingetogenheid.

Het contrast met de mentaliteit aan de top van de hedendaagse collectieve sector kan nauwelijks groter zijn. Ook iets inleveren? Wij? M’n reet!

Een vast hoofdargument luidt dat de managermarkt supersalarissen vergt, omdat je anders geen goede krijgt. Goede bankiers en bestuurders: hadden we die dan? Daarvan hebben we de laatste jaren dan verduveld weinig gemerkt. Hoe goed heeft die topbestuurder Herre Kingma van Medisch Spectrum Twenthe (dat is dus gewoon een ziekenhuis) de afgelopen jaren op Ernst Jansen Steur gelet? De extreemst overbetaalden bieden na falen niet hun excuses aan, maar klagen als Amarantis-baas Bert Molenkamp dat nieuws daarover ‘onwaarschijnlijk schadelijk is voor mijn integriteit’.

Toen Ronald Plasterk bij de kabinetsformatie het ministerie van Binnenlandse Zaken kreeg toebedeeld, werd daar een beetje meewarig over gedaan. Dat departement was immers ten gunste van Justitie uitgekleed. Maar niet het ‘keihard aanpakken’ van brooddiefstal en andere kruimelcriminaliteit door Opstelten en Teeven is in de strijd tegen de verloedering cruciaal.

Super leugenaar ‘PvdA Hoer-Ronald Plasterk:‘Graaiende-ministers’ blijven geheim.”
Als het gaat om herstel van het publiek vertrouwen in de overheid heeft juist Plasterk nu de sleutel tot het succes in handen – ook de sleutel voor herstel van vertrouwen in de PvdA, waarvan net iets te veel leden eveneens uit de gemeenschappelijke pot hebben gesnoept. Wat dat betreft was niet elke staatssecretaris van Samsoms hand een even gelukkige keus.

Binnen de publieke omroep zitten de twee duurste presentatoren bij de VARA – U weet nog waarvoor die vier letters staan?

‘Maffia- VARA-Schandknaap Matthijs’ van Nieuwkerk te huur voor poen door iedereen.
‘De wereld graait door’, om Wilders te citeren – er zijn momenten waarop zelfs híj gelijk heeft.

Keihard aanpakken dus – zoals de Belgen nu met hun Fabiola doen. Van vrijwilligheid valt niets te verwachten. De grootstverdiener in de onderwijssector, de beruchte universiteitsdictator van Wageningen Aalt Dijkhuizen, liet weten nergens enige boodschap aan te hebben. Plasterk: ‘Het zou chic zijn op de maximering vooruit te lopen’. De vooral voor zichzelf zorgzame top (van de zorgsector) begon meteen een kort geding. Chic? Wij?

Alleen als het kabinet erin slaagt om aan dit gegraai een eind te maken, zal het geloofwaardig zijn wanneer het nu crisisoffers van gewone burgers verlangt. Want als die andere wereld ongestraft kan blijven doorgraaien, zal het politieke cynisme in de rest van de samenleving slechts verder groeien.
Door: Thomas von der Dunk