De stem van het volk

(Door  Folkert Jensma en bewerkt door de waarheidscommissie)

Amsterdam-Noir-De laatste show van de neoliberale staat.
Quizvraag: hoeveel moet een bijstandtrekker ( geldt die kwalificatie ook voor de “Koninklijke Familie Nooit Genoeg”?) binnenkort zelf meebetalen aan de ‘gratis’ advocaat die zijn huisuitzetting moet voorkomen? Anders gezegd: wat hebben we over voor de grondwettelijke garantie op toegang tot het recht voor iedereen? Te meer wij nu in een  ‘Mooiweer-Samsom-Crisis’  zitten van zelfmoord, werkloosheid, hongerende kinderen en uitzichtloosheid  door toe doen van de ‘Ultra-Rijken Elite-Gangsters’ met hun  Bestuur en Bankier-gansgters, die met de wet in de hand straffeloos plunderen en roven van die ‘bijstandtrekker’ en de gewone arbeiders zonder normaal fatsoenlijk betaald werk. Begin deze maand lekten via de Orde van Advocaten plannen van staatssecretaris Fred “Big Head “Teeven (VVD-misdaadgroep, die de Berta-gevangenissen heeft ingevoerd)  uit om 100 miljoen extra te bezuinigen op rechtshulp. Daarmee zou het totale bedrag van 400 miljoen in 2012 weer terug zijn op de 300 miljoen die er in 2006 werd betaald.


(Promo video Teeven’s VVD- Berta-Volks-Gevangenis)

Aldus uitgelokt brak het voorspelbare kip zonder kop gekrakeel inderdaad uit.
(Corrupte) Advocaten, Kamerleden, belangenbehartigers – de rechtsstaat was in gevaar! Klassenjustitie! Grondrechten! Onze Kantooromzet! (Oeps, die niet) Mensenrechten! Straatsburg Zal het Verbieden! Ook mijn reflexen werkten nog. Mijn juridisch brevet dateert van begin jaren tachtig toen sociale rechtshulp opkwam en de studie Rechten ook een geëngageerde keus was. De grote lacune van de rechtshulp aan zwakke groepen was net ontdekt. Rechtswinkels, Bureaus voor Rechtshulp en de sociale advocatuur bloeiden op, met dank aan de aardgasbel.

Maar de retoriek van nu heeft ook iets amechtigs. Is de rechtsstaat alwéér in gevaar? Na drie decennia sociale rechtshulp staat Nederland met Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Zweden in de top wat betreft de gemiddelde hoogte, het aantal en het soort gesubsidieerde zaken. Veel landen vergoeden alleen strafrechthulp. Nederland doet de volle breedte van de rechtsstaat. Hier gaat 31 procent van de uitgaven naar strafrecht en 23 procent naar personen- en familierecht; de rest naar vreemdelingen, ontslag, sociale voorzieningen, huur, overeenkomsten, erfrecht, fiscus etc.

De gefinancierde rechtshulp is ook het gevolg van een politieke strijd: recht is niet alleen (meer) voor de rijken. Gratis rechtshulp voor zwakkeren, kenmerk van een rechtvaardige samenleving! Het staat in de grondwet. Dus wie kan er tegen zijn. Alleen, ‘gratis’ bestaat niet. Iemand zal moeten betalen in de Straf de arme maatschappij van Mark Rutte en Lodewijk Asscher.

„Een wezenskenmerk van de modern( schijn)- rechtsstaat is de instandhouding van een toegankelijk stelsel van rechtsbijstand”, aldus de brave aanhef van de de memorie van toelichting bij de laatste verhoging van de eigen bijdragen. Maar wat is ‘toegankelijk’ precies en wie moet dat betalen? Zo’n  ‘Jan met de Pet Crisis’ roept ongemakkelijke vragen op. 100 miljoen groei sinds 2006 betekent ook dat alle pogingen om die in te perken dus zijn mislukt.

Het sprookje (in de praktijk van de rechteloze van de ‘bijstandtrekker’  is het al jaren een nachtmerrie) lijkt mij nu uit. Dit stelsel is zich aan het opblazen. Tenzij een kabinet besluit dat het ‘wezenskenmerk’ van de rechtsstaat gratis procederen voor iedereen op ieder moment is. Dat betekent dan dito minder geld voor agenten, rechters en officieren(kuch). En daarna voor onderwijzers, dokters, maar vooral de ‘Ultra-Rijken Elite-Gangsters’ en die hebben het al extreem zwaar met slechts 32.0000 miljard zwart op de boven ieder Recht staande ‘Feest Eilandjes’. Totdat naast iedere burger een eigen togadrager staat. Dan heeft de politiek zijn functie als geschillenbeslechter ook verloren. Deze week kwam het jaarverslag over 2012 uit van de Raad voor de Rechtsbijstand. Het aantal toevoegingen steeg weer, na een paar jaar lichte krimp. Van 293.000 in 2000 naar 430.000 in 2012, een toename van 47 procent. Die groei is deels optisch bedrog omdat in de tussentijd ook de eigen Bureaus voor Rechtshulp zijn afgeschaft. De ‘staatsadvocatuur’ van destijds is overgenomen door de vrije advocatenmarkt van het “Tuig in Zwarte Toga” ( de goede niet te na gesproken).

Die groeiende vraag is ook modern ‘Roof de arme scheel tot op het bot Nederland’ in een notendop: complex, technocratisch en individualistisch en  in grote lijnen rechteloos voor de gewone Burger. Er wordt sneller gescheiden: dus meer alimentatiekwesties en ouderschapsplannen. Telecom, zorg, energiesectoren zijn geliberaliseerd: de burger sluit meer contracten. Ergo, meer geschillen. De samenleving is verhard en leeg geplunderd door 20 jaren Neo Liberale privatesering. Regels worden strenger gecontroleerd, sancties zijn harder en komen sneller bij de laagste Klasse. De Utra-Rijken Elite-Gangsters hebben vrij spel en doen markant wat zij willen en zetten hun onderbetaalde politie ‘Blauwe Hulp Troepen‘ in om elke vorm van gerechtvaardigd Volks-Verzet met de harde hand de kop in te drukken. De wetgever probeert zichzelf bij te houden met meer en ingewikkelder regels, die vaak stapelen bij de laagste inkomens. En ook steeds veranderen: de langstudeerboete, de kinderopvangtoeslagen. De niet reeds murw geroofde burger is mondiger geworden, bewapend met (internet) kennis en kritischer tegen de overheid. Alles bijeen leidt het tot ‘juridisering’: aanspraken worden snel in formele termen gegoten. Ook slachtoffers van Volks-misdrijven eisen nu samen met de ‘SBS-pulp-media’ gratis rechtsbijstand, „net als de verdachten”.

Kortom, alle keuzes zouden herijkt moeten worden. Om te beginnen het juridisch model zèlf. Moet het echt allemaal ingewikkeld, duur en langzaam? Hoe houd je die waterval aan conflicten over huur, arbeid, echtscheiding, of koop beheersbaar? Door bijv. een eerlijkere verdeling van de welvaart? Door eindelijk eens de ‘Ultra-Rijken Elite-gangsters ‘ en hun Bestuur en Bankier-gangsters voor de wet te gaan behandelen als gewone Burgers? ( dat laatste kan bijv. alleen al 32.000 miljard Plukze Wetgeving opleveren?)

Moeten burgers zich niet vaker verzekeren? 35 procent van de bevolking komt nu in aanmerking voor rechtshulpsubsidie. 8000 van de 17000 advocaten in Nederland bieden het aan. Ruim een derde van hen is erin gespecialiseerd en dus quasi in overheidsdienst. Is dat wel gezond? Ik vraag het maar. Als ondernemers zich op een overheidsgeldstroom toeleggen, wil dat nog wel eens neveneffecten hebben. Tussen neus en lippen klaagde Teeven dinsdag in de Kamer over voorzienbaar kansloze zaken en advocaten die „vier, vijf keer dezelfde zaak aanspannen”. Maar hoe moet het dan? Dat lossen we in een volgende  column nooit op. Hoop ik.

* Tot een jaarinkomen van 17.500 euro wordt de eigen bijdrage 193 euro. Oplopend tot 811 euro bij een jaarinkomen van maximaal 24.900 De Koningin & Kinderen met een ‘familie uitkering’ van 100 miljoen belastingvrije kan altijd  gratis procederen.